Từ vựng thiết yếu trong y học:
Sepelvaltimotauti: Bệnh mạch vành.
Sydäninfarkti: Nhồi máu cơ tim.
Ateroskleroosi: Xơ vữa động mạch.
Diabetes: Bệnh tiểu đường.
Elintapa: Lối sống.
Korkea kolesteroli: Kolesteroli cao
Verikoe: Thử máu xét nghiệm.
Paha LDL-kolesteroli: Kolesteroli xấu LDL.
Bệnh mạch vành rất phổ biến ở Phần Lan, bất cứ ai cũng có thể mắc căn bệnh này. Căn bệnh đông mỡ trong mạch vành này không sinh ra trong giây lát mà nó là một quá trình kéo dài hàng chục năm. Lý do mỡ máu đông trên tường của động mạch là do nồng độ kolesteroli xấu LDL quá cao, làm mạch vành hẹp lại, làm cản trở sự tuần hoàn máu trong cơ tim.
Vài yếu tố khác cũng làm tăng cường mỡ đông vào tường mạch vành như hút thuốc, cao áp huyết, béo phì, bệnh tiểu đường và ít tập thể thao.
Bác sĩ Anna-Mari Hekkala từ Hiệp hội Trái tim (Sydänliitto) cho biết bà lo ngại về lối sống của người dân hiện nay. Mấy chục năm trước chúng ta có nhiều dự án để khuyến khích người dân giảm dùng mỡ động vật, giảm hút thuốc, ngăn ngừa áp huyết cao và kết quả đã làm giảm số lượng tử vong trong giới tuổi lao động. Ngày nay khi nhìn vào lối sống và tình trạng béo phì đang trở nên phổ biến hơn và việc tập thể dục đang giảm ở trẻ em, thì tương lai có vẻ không mấy khả quan. Nguy cơ xơ vữa động mạch luôn rình rập trong lối sống như vậy.
Bệnh mạch vành là tình trạng các động mạch của tim bị hẹp lại, khiến lưu lượng máu đến cơ tim giảm và làm cơ tim thiếu khí oxy. Triệu chứng lần đầu tiên thường biểu lộ trong lúc cố gắng quá sức , ví dụ như vội chạy tới trạm xe buýt hoặc nhanh chóng leo cầu thang. Không khí lạnh, gió ngược chiều hoặc gánh vác đồ nặng, tình thần căng thẳng cũng khởi phát các triệu chứng từ mạch vành.
Các triệu chứng thông thường như đau thắt ngực, nhưng cũng có thể có triệu chứng ngầm.
Bệnh nhân thường mô tả các triệu chứng khác hơn là chỉ đau vùng ngực. Triệu chứng như là cảm giác ngột ngạt, đau nhói và khó chịu ở vùng ngực, sau đó các triệu chứng sẽ giảm bớt khi bạn dừng lại và nghỉ ngơi. Triệu chứng ợ nóng xuất hiện khi làm cố sức và không liên quan đến việc ăn uống.
Nếu các triệu chứng lập lại nhiều lần thì bạn nên đi khám bác sĩ để chuẩn đoán căn bệnh, vì nếu không đi khám kịp thời, sẽ dẫn đến chứng nhồi máu cơ tim.
Hãy mạnh dạn gọi số cấp cứu 112 nếu có cơn đau ở vùng ngực.
Trong triệu chứng nhồi máu cơ tim, mạch máu nhanh chóng bị tắc nghẽn hoàn toàn và các triệu chứng thường nghiêm trọng. Chúng bao gồm đau dữ dội hoặc cảm thấy ngột ngạt, đổ mồ hôi lạnh và buồn nôn, mệt mỏi và các triệu chứng trở nên tồi tệ rất nhanh trong vòng vài giờ hoặc thậm chí trong vài phút.
Chứng nhồi máu cơ tim cần phải gọi xe cứu thương khẩn cấp, vì nguy cơ đột tử cao nhất trong giờ đầu tiên kể từ khi xuất hiện các triệu chứng.
Sự chậm trễ tồi tệ nhất trong điều trị xảy ra ở nhà khi một bệnh nhân tự hỏi mình phải làm gì, có cần phải gọi cấp cứu hay không và liệu cơn nhồi máu cơ tim có qua khỏi hay không. Sự chần chờ không gọi cấp cứu nhanh chóng sẽ gây nguy hiểm đến tánh mạng.
Dịch tóm tắt từ tờ báo Ilta-Sanomat 16.4.2023:
